Najtrudniejsza część gry: wybór moralny
Obecnie wybory moralne w grach są kluczowym elementem fabuły. Rezultatem jest większe zaangażowanie graczy i dyskusja w społeczności, co można było zrobić inaczej. Jak dylematy mają wpływ na doświadczenie gracza?
Czym są wybory moralne?
Wybory moralne to nic innego jak decyzja podjęta zgodnie z naszymi przekonaniami i sumieniem. W grach możemy się spotkać z ciężkimi dylematami, chociażby która postać powinna przeżyć, ale w naszym codziennym życiu także stale podejmujemy takie wybory. Powiedzieć prawdę, czy skłamać? Pomóc potrzebującemu, czy go zignorować? Wybaczyć zdradę, czy zakończyć związek?
Dobrą ilustracją wyborów moralnych jest dylemat wagonika (ang. the trolley problem). Jest to eksperyment społeczny, polegający na fikcyjnym scenariuszu: stoisz przy torach i widzisz pędzący wagonik, na jego trasie jest pięć osób, a na torze obok jedna; jeśli nie zrobisz nic, zginie pięć osób; jeśli zmienisz kurs wagonika, zginie jedna; co robisz?
Problem doczekał się wielu odmian, każdej polegającym na bardzo ważnej kwestii: podjąć działanie czy patrzeć?
Powstała już nawet na ten temat osobna gra, Absurd Trolley Problems.
Zalety
Gdy gracze mogą zobaczyć na bieżąco konsekwencje swoich czynów, czują się bardziej związani ze światem gry i otaczającymi go postaciami. Bycie odpowiedzialnym za to, co dzieje się wokół niego, zwiększa poziom zaangażowania.
Większa ilość zakończeń zachęca aby sięgnąć po grę ponownie i zobaczyć, jak inne decyzje wpływają na fabułę. Różnorodność wyborów pozwala na eksplorację różnych ścieżek.
Wybory moralne pozwalają dostosować przebieg gry do swoich wartości i przekonań, przez co każda rozgrywka jest spersonalizowana. Każdy może odczuć grę w sposób osobisty i indywidualny.
Przez zwiększone zaangażowanie graczom trudniej przychodzą niektóre wybory przez przywiązanie i pojawiają się emocjonalne dylematy. Pozwala to na przeżywanie bardzo intensywnych uczuć, pozytywnych jak i negatywnych i głębsze oddanie się historii.
Kiedy świat reaguje na decyzje gracza, gra staje się ciekawsza i nieprzewidywalna. Na własnej skórze można odczuć wtedy moc swoich czynów i dostrzec realizm.
Gdzie się pojawiły pierwszy raz
Zork: The Great Underground Empire (1980)
Zork: The Great Underground Empire to pierwsza z tej serii gra, będąca również jedną z pierwszych grą należących do gatunku fikcji interaktywnej. Jest ona tekstowa, w której podaje się tylko polecenia: „weź coś”, „zajrzyj pod coś”, „atakuj”. Polegała ona na gromadzeniu skarbów ukrytych w podziemnych jaskiniach. Jakie pojawiały się tam wybory moralne?
- Zabójstwo potwora, czy jego oszczędzenie
- Kradzież przedmiotów (co wpływało na relacje)
- Pomoc zagubionemu wędrowcowi
- Niezdradzanie tajemnic
Przykłady w grach [spoilery!]
Wiedźmin 3: Dziki Gon ⬅kliknij dla spoilerów
W całej serii gier Wiedźmin wybory moralne są kluczowym elementem. Z własnej rozgrywki dalej pamiętam przykład Barona, którego żona, Anna, i córka, Lara, zaginęły. Później dowiadujemy się, że mężczyzna stosował przemoc w swoim domu. W trakcie dowiadujemy się również, że Baron jest odpowiedzialny za śmierć swojego nienarodzonego dziecka. Gdy odnajdujemy Annę okazuje się, że jest opętana. Niestety, w tej historii nie ma idealnego rozwiązania, jest tylko mniejsze zło. Ale w trakcie rozgrywki się tego nie wie – więc jeśli zobaczy się tragiczną śmierć Barona, ciężko nie zacząć wątpić w swoje wybory.
Detroit: Become Human ⬅kliknij dla spoilerów
Gra Detroit: Become Human ma ogromną liczbę zakończeń. Każdy z trzech bohaterów: Kara, Marcus i Connor mogą obrać inną ścieżkę, a ich historie przeplatają się ze sobą, co powoduje bardzo unikalną rozgrywkę. Na drogach postaci spotykamy wiele moralnych decyzji: w przypadku Kary, czy obronić Alice? Jak zapewnić jej schronienie, ukraść czy starać się to zrobić inaczej? Poświęcić dla niej innych ludzi?; w przypadku Marcusa, jak przeprowadzić protest? Jak przekonać ludzi do autonomiczności androidów?; i Connor, który staje na rozdrożu: stać się 'defektem’?
Mass Effect ⬅kliknij dla spoilerów
Cała seria Mass Effect gwarantuje nam masę moralnych wyborów. Zasady czy lojalność wobec towarzyszy? Interweniować w wojnę? A co z losem syntetycznych form życia, jak Geth? W końcu wszystko wpływa na losy całej galaktyki (zero stresu). Zakończenie serii wywołało jednak spore kontrowersje, bo gracze spotkali się z kilkoma, bardzo podobnymi zakończeniami. Niektórzy stwierdzili, że jedyne co się zmienia, to kolor wybuchu.
Undertale ⬅kliknij dla spoilerów
W Undertale stajemy cały czas przed jednym wyborem: oszczędzić pojawiających się na naszej drodze przeciwników, czy ich zlikwidować. Kluczowym momentem jest sam początek gry, gdy Toriel próbuje powstrzymać nas przed ucieczką z Ruin. Decyzja, jak ją potraktować, rzutuje na postrzeganie nas przez innych bohaterów i rozwój fabuły. Nie można zapomnieć o także najciekawszym aspekcie gry: jedna z postaci, Sans, pamięta nasze poprzednie rozgrywki.
Fallout ⬅kliknij dla spoilerów
Gdy mowa o wyborach moralnych, nie może zabraknąć Fallout’a. W samym Fallout 76 pojawia się ich bardzo dużo. Od wyboru frakcji, przez oszukiwanie przy sprzedaży, aż po wątpliwie etyczne eksperymenty – te i inne wybory to standardowa część rozgrywki. Dodajmy do tego decyzje z pozostałych części, chociażby o losie miasta Nipton, a przeżycie, które na długo utknie w pamięci mamy gwarantowane.
Po co jest iluzja wyboru
Czasem zdarza się, że gracz ma wrażenie, że dokonuje istotnych decyzji, kiedy w rzeczywistości konsekwencje tych wyborów są mocno ograniczone lub z góry ustalone. Dlaczego twórcy gier decydują się na ten zabieg?
- Zwiększone zaangażowanie
Dzięki opcji wyboru gracz czuje się bardziej odpowiedzialny za kształtowanie fabuły i zakończenia rozgrywki. Łatwiej jest się wtedy wczuć w świat gry i połączyć się z postaciami.
- Narracyjne napięcie
Każdy podjęty wybór to szereg konsekwencji, z którymi trzeba się zmierzyć. Gracz czuje wagę swoich czynów i bardziej zastanawia się nad tym, jaką drogę obrać. A co, jeśli jakaś decyzja i tak prowadzi do tego samego? Jest to także ważna część rozrywki, która uczy, że niektórych zdarzeń nie da się uniknąć.
- Prowokacja dyskusji
W przypadku gier z wyborami często pojawiają się dyskusje o różnicach w doświadczeniu. Nawet jeśli okaże się, że wybory za dużo nie zmieniają, i tak skłania to graczy do refleksji nad fabułą i wzmaga ich zaangażowanie. Często społeczność może bardziej rozwodzić się nad małymi szczegółami, które się zmieniają, co prowadzi do różnych teorii i wzmacnia oddanie się grze.
- Wielowątkowość
Mimo braku dużego wpływu na grę gracze mogą eksplorować różne wątki narracyjne, co sprawia, że gra wydaje się bardziej złożona. Pomaga to twórcom przedstawić pewną konkretną historię wraz z jej wszystkimi niuansami, jednocześnie dając iluzję możliwości zmiany zakończenia.
Jak wybory wpływają na zaangażowanie gracza
Wybory moralne często budują silne emocjonalne zaangażowane graczy. Kiedy gracze muszą podejmować trudne decyzje dotyczące bohaterów, czują się bardziej związani z fabułą i postaciami. Poczucie realnego znaczenia wyborów i zmienność doświadczenia zależnego od wcześniejszych opcji bardziej oddziałują na odbiorcę niż bierne przechodzenie przez historię.
3 komentarze
Możliwość komentowania została wyłączona.